Άρπυιες τα μυθικά φτερώτα τέρατα

Ανάμεσα στα μυθικά τέρατα που προκαλούσαν τον τρόμο ήταν οι Άρπυιες οι φτερωτές, που άρπαζαν ανθρώπους και πράγματα κι έκαναν κα­ταστροφές. Ενώ οι κόρες του Πανδάρεου ετοιμάζονταν να παντρευτούν, τις άρπαξαν οι θύελλες Άρπυιες και τις πήγαν δούλες στις Ερινύες. Tα φοβερά αυτά τέρατα, λέει ο Ησίοδος, ήταν παιδιά του Θαύμαντα και της κόρης του Ωκεανού Ηλέκτρας. Ονομάζονταν Αελλώ και Ωκυπέτη, εί­χαν αδελφή τους την Ίριδα τη γοργοπόδαρη και ακολουθούσαν με τα φτερά τους τις πνοές του ανέμου και τα πουλιά. Ο Όμηρος όμως μας μνημονεύει μόνο την Άρπυια Ποδάργη, που γέννησε από τον Ζέφυρο τα δύο αθάνατα και ταχύποδα άλογα του Αχιλλέα, τον Ξάνθο και τον Βαλίο. Αυτή την ίδια θεωρεί ο Στησίχορος μητέ­ρα και των αλόγων των Διοσκούρων, του Φλογέου και του Άρπαγου. Μεταγενέστερη πηγή μάς πα­ραδίδει και το όνομα μιας τρίτης, της Κελαινώς. Πιο γνωστές είναι οι Άρπυιες από το κακό που έκαναν στον μάντη Φινέα, που ήταν γέρος και τυφλός: όταν οι Αργοναύτες έφτασαν στον Βό­σπορο, έψαξαν να βρουν τον Φινέα για να μάθουν για την πορεία του ταξιδιού τους. Τον βρήκαν σε άθλια κατάσταση, γερασμένο και μισοπεθαμένο από την πείνα, γιατί μόλις καθόταν να φάει, έρχον­ταν οι Άρπυιες και του άρπαζαν το φαγητό του. Το λίγο που του άφηναν, ίσαίσα για να ζει και να βασανίζεται, το βρόμιζαν ρίχνοντας του μια φριχτή μυρωδιά, που δεν μπορούσε κανείς να την αντέξει. 

Ο Φινέας υπόσχεται να αποκαλύψει στους Αργοναύτες όσα θέλουν να μάθουν για το ταξίδι τους, αρκεί να τον γλιτώσουν από τις Άρ­πυιες. Τους λέει μάλιστα ότι είναι γραμμένο από τη μοίρα τις Άρπυιες να τις διώξουν τα παιδιά του Βορέα — οι Βορεάδες —, ο Ζήτης και ο Κάλαϊς, που ήταν μαζί τους στην Αργοναυτική Εκ­στρατεία και ήταν αδέλφια της γυναίκας του Φινέα, της Κλεοπάτρας. Οι Αργοναύτες συμφω­νούν και βάζουν στον Φινέα να φάει. Αμέσως εμφανίζονται οι Άρπυιες. Τότε οι γιοι του Βορέα ορμούν και τις κυνηγούν πάνω από τη θάλασσα ως τις Πλωτές νήσους, που αργότερα ονομάστη­καν Στροφάδες. Εκεί θα τις σκότωναν, αν δεν επενέβαιναν ο Ερμής ή η Ίρις, που υπόσχονται ότι ο Φινέας θα γλιτώσει από το βάσανο, ενώ οι Άρπυιες θα πάνε να κρυφτούν σ' ένα σπήλαιο της Κρήτης. Μόνο μεταγενέστερες πηγές μάς δίνουν ως λύση της σύγκρουσης το φόνο των Αρπυιών ή παρουσιάζουν τις Άρπυιες να παρασύ­ρουν τους Βορεάδες στο θάνατο.